30/11/2008 Salawin National Park

ลุ่มน้ำคงหรือลุ่มน้ำสาละวิน อาจเป็นพื้นที่ที่มีคนพูดและกล่าวถึงมากที่สุด สายน้ำแห่งชีวิตต้นน้ำจากธิเบตที่หล่อเลี้ยงคนสองกลุ่มบนสองฟากฝั่ง บนเส้นที่มองไม่เห็นเป็นรูปธรรมที่เรียกว่า ‘เขตแดน’ ระหว่างไทยกับพม่า

เส้นเล็กๆที่มองไม่เห็นนี้เองถูกจมอยู่ใต้น้ำทำให้แม่น้ำสายนี้กลายเป็นเส้นแบ่งเขตพรมแดนประเทศไปโดยปริยาย ผืนดินนี้จึงลุกเป็นไฟขึ้นหลายครั้ง และอาจเป็นพื้นที่ชายแดนที่อ่อนไหวที่สุดในประเทศ มากกว่าบริเวณเขาพระวิหาร

ธงของสองประเทศอยู่คนละด้าน ธงไตรรงษ์ของประเทศไทยกำลังโบกสะบัดจากลมแน่น้ำบนฟากที่ผมยืนอยู่ อากาศยามเช้าแสนสดชื่น มันหนาวเพราะอยู่ริมน้ำ แม้จะมีเสื้อหนาวห่อมหุ้มร่างกายอยู่แล้วตัวหนึ่งแต่ก็เอาไม่ค่อยอยู่ มีสายหมอกล่องลอยไปทั่ว วันนี้ผมยืนอยู่ตรงนี้ได้เพราะไม่มีทหารของทั้งสองฝั่งยืนประจันหน้าใส่กัน หากเป็นสมัยก่อนต่างฝ่ายต่างเครียด กระสุนจะมาจากฝั่งไหนก่อนก็ไม่ทราบได้

ทุกวันนี้สาละวินเป็นพื้นที่หนึ่งของอุทยานแห่งชาติ อยู่ในช่วงสงบ ทหารตำรวจกำลังชนแก้วเบียร์สดกัน เป็นเวลาเดียวกันกับรถผมเพิ่งมาถึงหลังจากฝ่าความสมบุกสมบันจากถนนพุพังมาตั้งแต่อำเภอแม่สะเรียง เมื่อมาถึงก็มืดไปสักพักหนึ่งแล้ว บอกตามตรงว่าเครียดหากจะต้องขับทางโค้งขึ้นลงภูเขาที่แสนเปลี่ยวยามค่ำคืนตรงมายังฝั่งชายแดนไทย-พม่า ด้านหนึ่งของจังหวัดแม่ฮ่องสอน แต่เมื่อถึงจุดหมายเห็นสถานีตำรวจ และเจ้าหน้าที่เต็มไปหมด ก็อุ่นใจขึ้นเป็นกอง

จริงๆผมอาจไม่ควรเขียนบทความนี้ด้วยซ้ำ เพราะการที่มายังผิวเผินแบบนักท่องเที่ยวที่ต้องการเพียงล่องแม่น้ำที่ท่าแม่สามแลบ ทำให้ไม่มีโอกาสได้พบปะกับชนเผ่าปกากะญอ หนึ่งในชนเผ่ากระเหรี่ยง ไม่รู้ด้วยซ้ำว่าพื้นที่นี้มีความเปราะบางเพียงใด และไม่รู้ด้วยว่าลึกลงไปยังมีจุดชมทะเลหมอกที่สุดสวยเคล้าไปกับการอยู่แบบโฮมเตย์ร่วมกับกับชนเผ่าปกากะญอ เอาเข้าจริงคือไม่ได้ดื่มด่ำและได้ศึกษาพอเพียงสำหรับพื้นที่ตรงนี้

รู้เพียงแต่ว่าสมัยก่อนมีข่าวนักท่องเที่ยวถูกยิงจากฝั่งแม่น้ำฝั่งพม่าขณะล่องเรือแม่น้ำ แต่วันนี้ไม่ ทุกอย่างสงบ สองข้างทางมีเรือเล็กออกจับปลา เมื่อเข้าไปดูใกล้ๆ จึงรู้ว่ามีปลามากมาย ดินแดนแถบนี้ยังอุดมสมบูรณ์พอที่ชาวบ้านจะอยู่กิน มีการค้าขายสองฝั่งแม่น้ำ เบียร์ช้างจากไทยจะถูกส่งไปขายที่รัฐฉานฝั่งตรงข้าม

สำหรับผม พื้นที่นี้แสนลึกลับ เนื่องจากได้เห็นได้ฟังจากรายการสารคดีมามาก หากไม่มาถึงด้วยตาตนเอง ก็คงไม่รู้ว่าเพียงการล่องแม่น้ำที่นี่ดีที่สุดในประเทศไทย ลำน้ำสาละวินไมได้กว้างมาก ป่ายังคงรกครึ้มสองข้างทาง ช่วงเวลาที่ดีคือการมาล่องตอนเข้าตรู่ และถ้าได้มานอนพักที่บ้านพักอุทยานก่อนหนึ่งคืน รุ่งเช้าจะได้มีโอกาศย่ำเล่นหาดทรายริมแม่น้ำบนสายหมอกที่ลอยอ้อยอิ่ง เรือยังไม่มีออกจากท่าตามข้อตกลงที่มีไว้ของทั้งสองประเทศระบุถึงช่วงเวลาเดินเรือ แสงแดดยังไม่ร้อนแรง

ที่บ้านแม่สามแลบไกลจากสิ่งที่เรารู้เราเห็น เป็นหมู่บ้านเล็กๆของกรเะเหรี่ยงที่พอมีความคึกครื้นบ้าง ผู้คนนับถือิสลามก็มี บ้างก็มีเสียงที่แว่วมายามเช้าคือเสียงเพลงสรรเสริญพระเยซูเจ้าในวันอาทิตย์ และเราจะเห็นพระเดินบิณฑบาตรโดยไม่มีลูกวัดติดตาม

ชาวบ้านยังแบ่งกันจับปลาอยู่ทั้งสองฝั่ง พ่อแม่ของคนเดินเรือยังเหวี่ยงแหอยู่ใกล้ๆโขดหิน ขณะที่เพื่อนของเขาวันนี้ดีใจจับปลาได้มาก

แต่เมื่อไหร่ที่ผืนดินอุดมสมบูรณ์ เมื่อนั้นผลประโยชน์จะตามมาจากกลุ่มคนไม่กี่กลุ่ม ไม่ว่าผลประโยชน์จากทรัพยการธรรมชาติหรือผลประโยชน์จากเม็ดเงินจากการท่องเที่ยวแบบเขาพระวิหาร

ไม้สักขนาดใหญ่ที่มีอย่างอุดมสมบูรณ์ถูกลักลอบตัดในยุคหนึ่ง ไม้อีกจำนวนไม่น้อยปัจจุบันยังไม่สามารถข้ามแม่น้ำมาส่งนายทุนที่ฝั่งไทยได้ และแน่นอน ต้องมีคนพื้นที่ที่ต้องตายจากการคัดค้านแน่นอน ทุกวันนี้ปัญหาเรื่องไม้ก็เบาบางลงไป ปัญหาใหม่คือเขื่อน

เขื่อนที่จะถูกสร้างเพื่อผลิตกระแสไฟฟ้าอาจจะต้องจมแผ่นดินแม่ของใครหลายคนอีกมาก และที่สำคัญ ชนเผ่ากระเหรี่ยกำลังงถูกรุกคืบ หลังจากในอดีตการสร้างความขัดแย้งแบ่งแยกกระเหรี่ยงออกเป็นชนเผ่าย่อยๆของพม่าประสบผลสำเร็จ คราวนี้กระเหรี่ยงกลุ่มเล็กกลุ่มน้อยอาจถูกขับไล่ให้สินซากพร้อมกับกองกำลังกู้ชาติกระเหรี่ยงเคเอ็นยู จากการที่พม่านำทหารเข้าไปคุมพื้นที่สร้างเขื่อน ไม่ได้เข้าปตัวเปล่า แต่ไปทำลายที่ทำกิน ตัดทางส่งเสบียง และข่มขืนผู้หญิงให้หมดชาติพันธุ์

ชีวิตของผู้เฒ่าและทารกบนผืนดินสาละวินอาจยังต้องดิ้นรนอยู่ต่อไป บนหนึ่งในผืนดินต้องคำสาป วันนั้นที่เลวร้ายยังมาไม่ถึง แต่เมื่อไหร่แผ่นดินต้องคำสาป การเตรียมตัวสำหรับพายุลูกใหม่ก็อาจจะดี

บทสรุปของผมคงไม่มีอะไรมากไปกว่าว่า วันนี้ยินดีที่คนทั้งสองฝั่งชายแดนบริเวณตะวันตกของประเทศไทยพูดข้ามฝั่งกันว่า “เรามาแบ่งปลากินกันเถอะ..” ดีกว่าคนสองฝั่งชายแดนตะวันออกของไทยขณะนี้ หรืออาจจะเป็นที่ใจกลางรัญสภาบนเมืองหลวง ที่ขณะนี้พูดว่า

“เรามาแบ่งผลประโยชน์กินกันเถอะ…..”

ระยะเวลา : ยังมีต่อ
สถานที่ที่ไปแล้ว : บ้านแม่สามแลบ
สถานที่ที่ยังไม่ได้ไป : บ้านท่าตาฝั่ง, สบเมย, จุชมทะเลหมอกบ้านบุญเลอ
สถานที่ที่ไม่คิดจะไป : –
จำนวนครั้งที่มา : 1 ครั้ง
ครั้งแรกเมื่อ : 30/11/2008

ถ่ายด้วย : Canon 350D + Canon 70-200F4L + Canon 10-22